Hoe ik door het kijken naar een documentaire van Malou Gevers de scherpte in mijn ogen terug kreeg.
Het is oktober 2021. Ik zit voor de laptop televisie te kijken en heb sterk de neiging om de laptop uit te drukken. Ik heb zo’n weerstand tegen wat ik zie en hoor, dat mijn hand de muis al beweegt naar de uit-knop……….. en ik realiseer me dat er spanning op zit, veel spanning. Waarom zit er spanning op? Waarom raakt mij dit zo? Zo sterk dat ik het niet verder wil kijken, niet verder kan kijken. En tegelijk intrigeert het mij. Wat is dit? Wat gebeurt er met mij?
Ik zet me er over heen en dwing mezelf om verder te kijken. Het gaat over 4 kinderen die op 12-jarige leeftijd hun vader hebben verloren door zelfmoord. Terwijl ik kijk naar deze kinderen die hun verhaal doen realiseer ik mij dat de kinderen, Annabel, Hessel, Rebekka en Stef kwetsbaar zijn. Op een prachtige wijze heeft de maakster een frame gecreëerd met een pop die intense vragen stelt over herinneringen aan hun vader, over problemen en over doorgaan. Milou Gevers, de maakster van de documentaire ‘Waarom bleef je niet voor mij?’, heeft zelf op 12-jarige leeftijd haar moeder verloren door zelfmoord. Zij stelt deze kinderen de vragen die haar vroeger nooit zijn gesteld.
Ik besluit om ondanks alle weerstand toch te blijven kijken. Het is intrigerend om deze kinderen te zien vertellen over hun vader, hun mooie herinneringen, over de moeilijkheden die ze nu ervaren, over hoe ze de moed vinden om door te gaan met hun leven.
Als ik de laptop uit zet ben ik me nog niet bewust wat de consequenties van deze documentaire voor mij zullen zijn. Het is nog vroeg in de avond, drink naderhand nog wat koffie en ga zoals gewoonlijk om een uur of 11 naar bed. Die nacht word ik rond een uur of 3 wakker en ik weet dat ik niet weer in slaap zal vallen. Er zit niets anders op dan m’n bed uit te gaan en uit te zoeken wat er aan de hand is, terwijl ik wel weet dat het met de documentaire van Milou Gevers te maken heeft.
Terwijl ik mijn binnenwereld verken en gevoelens, emoties en woorden naar boven haal, begin ik te gapen, beginnen bij mij de tranen te lopen, krijg ik druk op mijn borstkas en begint ook mijn neus te lopen. Misselijkheid komt langs.
Jaren geleden heeft Gerda Wilmink ooit eens tegen mij gezegd: ”Herman, er zit een zelfmoord in jouw familielijn.” Ik zelf geloofde Gerda en dacht dat het waarschijnlijk bij de familie van mijn moeder zou zitten. Maar als ik die nacht met de bio-tensor de familielijn uitvraag, kom ik uit bij mijn overgrootvader aan vaderskant, bij Hermannus Veltmaat. Volgens het stambomenboek van de Veltmaats is mijn overgrootvader overleden op 70-jarige leeftijd. Mijn opa is op dat moment 18 jaar als hij zijn vader verliest. Er zijn geen gegevens of een verhaal over een zelfmoord, maar mijn lichaam reageert. En mijn ervaring in de loop van de jaren heeft mij geleerd, dat mijn lichaam betrouwbaarder is dan mijn herinneringen, betrouwbaarder dan de verhalen die door zijn verteld binnen de familie of juist niet door zijn verteld. Dus het kan niet anders zijn dan dat dit waar is. Mijn overgrootvader heeft zelfmoord gepleegd.
Rond een uur of vijf voel ik een diepe rust. Ik ben er doorheen. Ik kruip weer in mijn bed en val vrij snel weer in slaap. Als ik wakker word ga ik na enige tijd mijn bed uit en begin aan mijn ochtendritueel. Dat begint met tandenpoetsen en daarna doe ik op het terras achter mijn huis de oefeningen uit de Merpati Putih. Als ik voor de eerste oefening klaar ga staan en over de weilanden naar de woonwijk van Heino kijk, zo’n 500 meter verder, zie ik scherp de kozijnen van de ramen, zie ik brievenbussen en zelfs de huisnummers die met grote cijfers op de muren zijn aangebracht. Ik kan plotseling zien met een scherpte als nooit tevoren. De dingen op afstand waren altijd wazig, nooit scherp. Mensen kennen mij niet anders dan met een bril, een bril voor veraf, een bril voor autorijden, een bril voor televisiekijken. Op alle klassenfoto’s van de klassen die ik in al die jaren heb gehad in het basisonderwijs sta ik erop met een bril op mijn neus. Vreugde maakt zich van mij meester. Ik kan scherp zien, zo scherp dat ik mij niet kan herinneren ooit zo’n heldere blik te hebben gehad.
Als ik later die week op mijn fiets mijn vaste rondje fiets voor mijn gezondheid, van Heino naar Laag Zuthem, naar Lierderholthuis en weer terug naar Heino, heb ik nogmaals zo’n ‘Aha-erlebnis’. Voor het eerst zie ik scherp de galmgaten in de klokkentoren van de kerk van Lierderholthuis, terwijl ik toch zeker op zo’n 700 meter langs de kerk fiets. Galmgaten die ik nog nooit eerder zo scherp heb gezien op deze afstand. Ik ben nogmaals verrast door deze ervaring
Het is of er bij mij schellen van de ogen zijn gevallen door dit stukje familiegeschiedenis, dat ik dus met mij meedroeg. En ik wist niet eens dat ik een heftig stuk uit mijn familiegeschiedenis, dat mijn voorouders niet onder ogen wilden zien, met mij meedroeg. Ook mijn broers, ook neven en nichten die ik spreek, weten niets van een verhaal over een zelfmoord. Deze gebeurtenis over het sterven van mijn overgrootvader is niet doorverteld. Er zat te veel schaamte op, teveel ongemak. Men wilde het er niet over hebben, men wilde het niet weten en daarom is het geworden tot een geheim van mijn familie. Een geheim dat nooit door is verteld, dat uit het geheugen is gewist, zodat men niet langer met de nare gevoelens die een zelfmoord met zich meebrengt geconfronteerd zou worden. Maar een geheim dat nog wel degelijk in mijn systeem aanwezig was en zijn stempel drukte op mijn ogen.
Als je met een probleem kampt dat hardnekkig is, ofwel geestelijk ofwel fysiek, en je hebt al van alles geprobeerd om dat betreffende probleem op te lossen, maar niets heeft tot nog toe geholpen, kijk dan eens naar je voorouderlijnen. Hoogstwaarschijnlijk ligt daar de oplossing voor jouw probleem. En mocht je hulp nodig hebben, je kunt mij mailen via welkom@zensit.nl of telefonisch bereiken onder 0031620468948.